Alkohole najmniej i najbardziej szkodliwe dla zdrowia – fakt czy mit?

Dlaczego alkohol jest szkodliwy dla zdrowia?

Każdy alkohol spożywany często i w nadmiarze może prowadzić nie tylko do uzależnienia, może być także przyczyną wielu chorób organicznych. Sam etanol, ale także dodatki, które pojawiają się w czasie produkcji trunków mogą być szkodliwe dla zdrowia. Napoje alkoholowe przyczyniają się do rozwoju chorób, nasilają także objawy już istniejących chorób:

• wątroby (alkoholowe stłuszczenie wątroby, alkoholowe zapalenie wątroby, marskość wątroby);
• żołądka (choroba wrzodowa żołądka, niestrawność, refluks żołądkowo-przełykowy);
• jelita grubego (rak jelita grubego);
• trzustki (zapalenie trzustki).

Alkohol jest związkiem silnie toksycznym – dawka śmiertelna etanolu to około 8 g na 1 kg masy ciała. Dlatego pijąc piwo, wódkę czy drinki trzeba pamiętać o umiarze zarówno w ilości, jak i częstotliwości spożycia. Warto wspomnieć także o tym, że alkohol jest źródłem tak zwanych pustych kalorii. Wypijany w dużych ilościach prowadzi do rozwoju nadwagi (1 g alkoholu etylowego to 7 kcal).

Pijąc w małych ilościach można wybierać trunki, które potencjalnie okażą się mniej szkodliwe (dotyczy to tylko małych dawek). Należy także wystrzegać się pewnych połączeń nasilających toksyczność etanolu.

Zobacz też: Czy alkohol może powodować depresję?

Od czego zależy szkodliwość alkoholu?

Wpływ alkoholu na organizm uzależniony jest od różnych czynników. Znaczenie ma rodzaj i ilość wypitego etanolu, płeć, czynniki genetyczne, czas i sposób spożycia, rodzaj stosowanych leków i ogólny stan zdrowia.

Wyjątkowo szkodliwie na organizm oddziałuje jednoczesne picie i palenie. Udowodniono ścisły związek między spożywaniem alkoholu a powstawaniem:

• nowotworów jamy ustnej,
• nowotworów migdałków,
• nowotworów gardła.

Ryzyko wystąpienia tych nowotworów zwiększa się o 30% u osób, które piją alkohol, natomiast w przypadku połączenia alkoholu z paleniem papierosów ryzyko to wzrasta nawet trzykrotnie. Pijąc i paląc jednocześnie zwiększamy ryzyko wystąpienia dużego kaca.

Negatywny wpływ alkoholu na organizm potęgują także niewłaściwe nawyki dotyczące sposobu żywienia przed jego konsumpcją. Jednym z najczęściej popełnianych błędów jest spożywanie wysokoprocentowych trunków na pusty żołądek. Przyspiesza to proces wchłaniania alkoholu, a także prowadzi do nasilenia objawów syndromu dnia następnego. Podobne skutki niesie niedostateczne nawodnienie.

Przeczytaj też: Czym jest choroba alkoholowa?

Wystąpieniu kaca sprzyjają ponadto różnego typu dodatki smakowe wykorzystywane np. do sporządzania drinków, a także łączenie różnych rodzajów alkoholi. Najmniejszy kac występuje po spożyciu wysokiej jakości, dobrej gatunkowo wódki. W przypadku nadużycia alkoholu może pojawić się także zatrucie etanolem. Jego objawem są:

• nudności i wymioty,
• zawroty głowy,
• biegunka,
• odwodnienie.

Przeczytaj też: Ból brzucha po alkoholu

Bezpieczne picie – co to oznacza?

Liczne badania naukowe (z różnych ośrodków na całym świecie) donoszą o korzystnym wpływie bardzo niewielkich ilości alkoholu na czynność wybranych narządów.

Małą ilość alkoholu stanowi od 20 do 40 gram czystego alkoholu etylowego. W przybliżeniu można powiedzieć, że jest to:

• jedno małe piwo,
• jeden kieliszek wina,
• 40 ml wódki.

Zaleceń tych nie wolno postrzegać jako zachęty do picia, a tym bardziej do regularnego, codziennego spożywania alkoholu. Trzeba pamiętać, że picie nawet małych ilości alkoholu może doprowadzić do uzależnienia.

Poznając tzw. bezpieczną ilość alkoholu wielu amatorów piwa i wina może być zawiedzionych. Zatwierdzona przez WHO rozsądna dzienna dawka, która teoretycznie nie powinna powodować negatywnego wpływu na organizm człowieka, to dla kobiety 20 g alkoholu dziennie, co odpowiada małej puszce piwa lub lampce wina. Z kolei w przypadku mężczyzn jest to 40 g alkoholu dziennie. Ograniczenia te zakładają spożycie nie częstsze niż 5 razy w tygodniu. Jednak nawet te ilości mogą prowadzić do uzależnienia i szkodzić zdrowiu.

Warto wspomnieć, że kobiety łatwiej uzależniają się od alkoholu niż mężczyźni. Również wolniej metabolizują alkohol niż mężczyźni. U kobiety wypijającej taką samą ilość alkoholu, jego stężenie we krwi osiąga wyższy poziom niż u mężczyzny.

Chcesz sprawdzić ile czystego alkoholu wypiłeś oraz kiedy prawdopodobnie będziesz w pełni trzeźwy? Odwiedź nasz kalkulator promili - wirtualny alkomat

Czy alkohol może działać korzystnie?

Nie ma znaczenia po jaki alkohol sięgamy – każdy wypijany w ilościach większych niż uznane za bezpieczne jest szkodliwy i może prowadzić do chorób i uzależnienia. Jeżeli w ogóle można mówić o mniejszej szkodliwości, to taką będą miały markowa czysta wódka, wina gronowe i lekkie piwo warzone z naturalnych składników.

W licznych badaniach wykazano, że małe ilości alkoholu spożywane codziennie wpływają na wzrost ilości tzw. dobrego cholesterolu HDL. Cząsteczki HDL działają w sposób przeciwny niż zły cholesterol wielkocząsteczkowy (LDL). Odbierają cholesterol z komórek i transportują go do wątroby, gdzie zostaje włączony w skład żółci. Jest to jedyna możliwość na usunięcie cholesterolu jaką posiada organizmu. Należy tu po raz kolejny zaznaczyć, że rola jaką spełnia tu alkohol jest wyjątkiem i dotyczy tylko bardzo niewielkich dawek etanolu. Małe ilości alkoholu nie wpływają na cholesterol całkowity i ten z grupy LDL. Według badań nadmierne spożywanie alkoholu prowadzi do podwyższenia ich parametrów.

Często można przeczytać o dobroczynnych skutkach picia wina i piwa. Faktycznie, zawierają one pewne substancje, które mogą pozytywnie wpływać na organizm, jak np. kwercetyna i resweratrol, obecne w czerwonym winie, które korzystnie oddziałują na układ krążenia.

Nie należy jednak sugerować się zawartością tych substancji i tym tłumaczyć picie alkoholu. Źródłem antyoksydantów są inne produkty spożywcze – czerwone winogrono, owoce jagodowe, jabłka, orzechy.

Piwo, wino czy wódka – ile mają kalorii i jakie składniki zawierają?

Wino zawiera 8,5–18% etanolu. Kaloryczność wina zależy od jego rodzaju. Najwięcej kalorii mają wina słodkie (kaloryczność około 94–104 kcal na 100 g). Najmniej kalorii dostarczają wina wytrawne (65–68 kcal na 100 g). Wino zawiera m.in.:

• flawonoidy,
• garbniki,
• kwasy organiczne,
• wapń,
• potas,
• fosfor,
• magnez,
• żelazo,
• witaminy z grupy B.

Czerwone, wytrawne wino należy do najmniej szkodliwych alkoholi przy najmniejszej zawartości kalorii, dodatkowo ma najwięcej przeciwutleniaczy. Mimo zawartości wielu cennych związków, wino to jednak napój alkoholowy zawierający w swoim składzie czysty etanol.

Zawartość alkoholu w piwie jest bardzo zróżnicowana – od 0,2 do nawet 9–10% w przypadku piw, które długo leżakują. Piwo jasne ma około 49 kcal na 100 g, piwo ciemne z kolei jest bardziej kaloryczne bo w 100 g ma około 68 kcal.

Piwo zawiera m.in. przeciwutleniacze i witaminy z grupy B, magnez, potas, fosfor. Można znaleźć wiele informacji na temat korzystnego wpływu piwa na układ moczowy. Piwo to jednak źródło etanolu. Korzystne wpływ na układ moczowy z pewnością nie przewyższa strat dla organizmu przy wypiciu kilku puszek złocistego trunku.

Napoje spirytusowe, jak np. wódka gatunkowa, naturalna, likiery, kremy zawierają najwięcej alkoholu etylowego – od 15 do 80%. Są też bardzo kaloryczne – wódka to około 220 kcal na 100 g. Dosładzane likiery i wódki smakowe są jeszcze bardziej kaloryczne.